مجموعه کاملی از فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 163

خاله خوانده-زنی که با همه طرح دوستی می ریزد

داغ و درفش کردن-مجرمی را برای اقرار کردن داغ کردن

دود ِ کلفت-دود مواد مخدر

جزوه-کتابچه-دفترچه

از کسی خوردن(توانایی مقابله با کسی را نداشتن)

بخار-توانایی-شایستگی
زیر اخیه رفتن-به نفع کسی به کاری تن دادن

در چاه افتادن-فریب خوردن

آب چشم گرفتن(ترسانیدن، به گریه انداختن)
تپلی-گرد و چاق
از پارو بالا رفتن پول(ثروت بسیار داشتن)

در پسی ماندن-عقب ماندن-موفق نشدن

باد رها کردن-رها کردن باد شکم-تیز در کردن

آفتاب‌زردی-غروب آفتاب

چوب-واحد پول در معاملات بازاری برابر با هزار تومان
تقلا-دست و پا زدن-کوشش زیاد

اوقات‌تلخی-ترش‌رویی-عصبانیت

پاشنه ی دهان را کشیدن-دشنام فراوان دادن

خاک آلود-آلوده به گرد و غبار و خاک

حاشا و کلا-هرگز-ابدن-به هیچ وجه
بُز آوردن-بد آوردن-بد شانسی آوردن
چانه کردن-تقسیم کردن خمیر نان به گلوله های مساوی

دو لُپی خوردن-دو لُپه خوردن-هم از آخور خوردن-هم از توبره
پشت چشم کسی باز ماندن-انگار نه انگار-برای کسی فرقی نداشتن

پا گشا-نخستین دعوت خویشاوندان از عروس و داماد

چپ دست کسی-که کارهایش را با دست چپ می کند
زدن نفوس بد-گفته ی کسی را به فال بد گرفتن-فال زدن

دست کم-حداقل

جاهل-جوان-نادان

تپل مپل-چاق و چله

دست راستی-از جناح راست-موافق حکومت

چل زن-زن کوتاه قد

پای خود را کنار کشیدن-دخالت نکردن

 

تق و توق-سر و صدای کار یا حرکت

آمد کردن-رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته

خاکشیر-کنایه از خرد و ریز ریز

چس مال کردن-لباس یا ظزفی را سرسری و با بی دقتی شستن

اُرس و پرس(پرسش و پاسخ)

تکان دادن-ناگهان ترساندن-حرکت دادن

انگشتر پا(چیز بی‌ارزش)

آغبانو(لقبی برای زنان محتشم و بزرگ)

دزد سر گردنه-کاسب نادرست و گران فروش

از صدقۀ سرِ(از عنایت و لطفِ)

به رخ کشیدن-به چشم آوردن-یادآوری کردن
تته پته-لکنت زبان
 

تاراغ و توروغ-آوایی که از برخورد دو چیز برخیزد

آلبالو گیلاس چیدن(نگاه کردن و ندیدن)

چیز خور-مسموم شده

خدا برکت بده-نگا. خدا برکت

چپاندن-چیزی را به زور و فشار در چیز دیگری جا دادن-تپاندن

بَر و رو-قد و قامت-چهره

زه زده-از میدان در رفته-وارفته-بی حال

تاب-طنابی که از دو سو بر درخت یا دو ستون می بندند و در میان آن می نشینند

جن زده-دیوانه

جیغ کشیدن-نگا. جیغ زدن

چشم را بستن و دهان را باز کردن-با بی شرمی دشنام دادن

ایراد بنی‌اسرائیلی(بهانه‎های بی‌خود و بی‌جهت)

اِحلیل خوردن-فریب خوردن

چاشنی-آن چه که برای به تر کردن مزه ی غذا در آن می ریزند-آن چه که برای منفجر شدن در چیزی کار می گذارند

دک شدن-جیم شدن-ناپدید شدن
بند بودن دست-گرفتار بودن-مشغول به کاری بودن و به کار دیگری نرسیدن

درس گرفتن-پند آموختن-عبرت گرفتن

خیس خوردن-آب به خود گرفتن-با مایعی مخلوط شدن
چَه چَه-صدای بلبل

ز ِله-ستوه-عجز

به پای کسی زحمت کشیدن-برای کسی زحمت کشیدن

بَهمان-فلان

به روز کسی افتادن-وضعی مانند وضع کسی پیدا کردن

بر پا شدن-ایجاد شدن
حساب سرانگشتی-حساب ساده و روشن

اگر بمیری هم(به‌هیچوجه، هرگز)

رو به رو شدن-برخورد کردن-ملاقات کردن-مواجهه شدن

برادر شوهر-برادرِ شوهر هر زن

پرت شدن-دور افتادن از مطلب

بی در و پیکر-ولنگ و واز-بی حساب و کتاب-بی نظم و قاعده

 

بِبُری-بمیری ! چقدر حرف می زنی !

ته خانه-لوازم بی مصرف-بقایای اثاث خانه

از این رو به آن رو شدن-یکسره دگرگون شدن-به‌کلی تغییر کردن

رضایت دادن-در گذشتن از شکایت و دنبال کردن قضیه-قبول کردن

از ته دل(از سر صدق و صفا)

چل زن-زن کوتاه قد
خون سیاوش-انگیزه ای که سبب نابودی دو خانواده-دو شهر یا دو کشور شود

اله و بله کردن(لاف زدن، چنین و چنان گفتن)

 

 

دل توی دل نبودن-بی تاب و بی قرار بودن

 

چُر-ادرار

باب طبع-موافق میل-مطابق سلیقه

 

چتری-به شکل نیم دایره-قوسی

جدول کشی-خط کشی و شبکه بندی

چاچولی-زبان بازی-حقه بازی

دست چپ از دست راست ندانستن-هر را از بر تشخیص ندادن
تره خورد نکردن برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن

حاجی-به زیارت مکه رفته-نوعی خطاب عام

زُل-خیره

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

افسارسرخود(خود‌رای، افسارگسیخته)
تلکه بندی-چیزی سرهم بندی شده و آسیب پذیر

حسابگر-کسی که در کارها سود و زیان خود را در نظر می گیرد

دو به هم اندازی-فتنه انگیزی-سخن چینی

بالا غیرتا-از راه جوانمردی و گذشت
آدم ثانی-حضرت نوح

بچگی کردن-بیخردانه
 

آنکادر کردن-اصطلاحی در ارتش برای جمع‌کردن رختخواب

 

 
بد اخم-عبوس و ترشرو

پینه زده-وصله کرده

خورند-لایق-درخور-به اندازه ی-طرفیت

درز-شکاف-محل اتصال یا دوخت

چل مرد-مرد کوتاه قد

خودمانی-صمیمی-یکدل

شناکردن (بیشتر به قصد تفریح و بازی)
دَرَ ک-در کوچک-برای نشان دادن بی اعتنایی نسبت به رویدادی بد به کار می رود

به کرسی نشاندن حرف-سخن خود را تحمیل کردن-مقصود خود را ثابت کردن

آن سرش ناپیدا بودن-برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود

خط آوردن-مدرک کتبی ارایه کردن
دیوار را یک طرفه کاه گل کردن-یک طرفه قضاوت کردن

 

پر کسی به پر کسی گرفتن-برخورد مختصری با کسی داشتن

دعوت حق را لبیک گفتن-مردن

 

ریش پروفسوری-ریشی که فقط روی چانه یلند شده است

تکه ی کسی بودن-مناسب کسی بودن

چندش شدن-حالت چندش دست دادن

چله ی کوچک-بیست روز میان هفدهم بهمن و پنجم اسفند

پایش افتادن- پادادن و پا افتادن

دیر دم-آن چه که دیر دم می کشد
دل گُنده-سهل انگار
 

چارلا-چهار لا-چهار تو

پزا-زود پخت شونده

آهوی شیرافکن-چشم محبوب

تر و فرز-چست و چابک

به بخت خود پشت پا زدن-فرصت مناسبی را از دست دادن-از خوشبختی مسلمی چشم پوشیدن

دوا به خورد کسی دادن-مسموم کردن-به زور به کسی دارو یا مشروب خوراندن

تکیه-محلی برای روضه خوانی-پشت به چیزی دادن

چال کردن-گود کردن-دفن کردن-به خاک سپردن

چاشنی-آن چه که برای به تر کردن مزه ی غذا در آن می ریزند-آن چه که برای منفجر شدن در چیزی کار می گذارند

آش هفت جوش-قضیه‌ی پیچیده

 

زبان کسی گرفتن-لکنت زبان داشتن

از بر گفتن یا نوشتن(متنی به اتکاء حافظه)

بَهمان-فلان

رو دست کسی بلند شدن-از کسی پیشی گرفتن-با کسی رقابت کردن

افقی برگشتن(شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن)

چنگلوک-مچاله شده-درهم و برهم-بی قواره

دل کسی آب شدن-به اوج تمنا رسیدن-بسیار مشتاق شدن-بی تاب شدن

تازه وارد-کسی که تازه وارد شده است
 

راه باز است و جاده دراز-اگر می توانی به قصد خود عمل کن

 
از گل نازک‌تر به کسی نگفتن-با کسی سخت مهربان و پرمحبت رفتار کردن
دروغ شاخ دار-دروغ بزرگ
چپ اندر قیچی-نامنظم و نامرتب-بی نظم و قاعده

دنیا دیده-آزموده-سرد و گرم چشیده

 
از گردۀ کسی کار کشیدن-کسی را به سود خود بی‌رحمانه به کار واداشتن

چشم انتظار-منتظر-چشم به راه

 

پا برهنه وسط حرف کسی دویدن-کسی را قطع کردن- آفتابه برداشتن

 
 

جُنگ-کتابی که نوشته های گوناگون از نویسندگان گوناگون در آن باشد

از زیر سنگ در آوردن-چیزی را هر چند نایاب و تهیه‌اش دشوار باشد به دست آوردن

حلیله و ملیله-چیز موهوم-داروی بی خاصیت-روغن میخ طویله

شناکردن (بیشتر به قصد تفریح و بازی)

خاله خامباجی-نگا. خاله خاک انداز
حقه به کار زدن-نگا. حقه به کار بردن
دادستانی-دادخواهی-کار دادستان
پرنده پر نزدن در جایی-جایی دور افتاده و خلوت بودن
تند-بسیار تلخ و تیز-سخت و شدید-پر رنگ

بازی در آوردن-بهانه آوردن-دبه در آوردن

دسته بازی-حزب و گروه راه انداختن

آب از آب تکان نخوردن-رخ ندادن جنجال و هیاهو-آرام ماندن اوضاع

ترکه مرکه-زن لاغر و خوش اندام

حساب کشیدن-حساب خواستن

چش-چشم

جاگرم کردن-در جایی ماندن

بد قلق-بد عادت-بد ادا

امان دادن(کسی را پناه دادن، از گناه کسی گذشتن)
پرت و پلا-تار و مار-پراکنده-بی معنی-مزخرف

پنجه کش-نوعی نان برشته و نازک

بی باعث و بانی-بی کس و کار-بی سرپرست

پا پس کشیدن-عقب کشیدن

جواب سربالا-جواب منفی-جواب طفره آمیز

 

بچه بازی-لواط-کارهای کودکانه-ساده انگاشتن کار

در هم رفتن سگرمه-گره بر ابرو افتادن-اوقات تلخ شدن

چو-شایعه

پلک روی هم نگذاشتن-حتا لحظه ای نخوابیدن

 

 

درجه دار-درجه های نظامی پایین تر از سروان

 

برخورد کردن به تریج قبای کسی-گران آمدن-بی دلیل ناراحت شدن-به کسی توهین شدن

پیش فنگ-جلوی رو قراردادن تفنگ به طور عمودی

خونسرد-آرام-بی خیال

 

زیاده روی-افراط-اسراف

زبان به چیزی باز کردن-چیزی را بر زبان آوردن

رضا قورتکی-بی حساب و کتاب-بی اساس
روی دایره ریختن-روی داریه ریختن

 

خرج دادن-مهمانی دادن در جشن های دینی یا ایام سوگواری
رعیت داری کردن-حراست کردن از زیردستان-مورد نوازش و محبت قرار دادن زیردستان

دیر کرد-تاخیر-تعویق

بشور و بپوش-جامه ای که پس از شسته شدن نیازمند اتو شدن نیست

اسب چوبین-تابوت

جِز-صدای تماس آب با آتش-صدای تف دادن چیزی در روغن

بار سرکه- ترش ابرو

 

از صرافت چیزی افتادن-از انجام کاری منصرف شدن

خون دیدن زن-عادت ماهانه شدن زن

 

چِل-خل و دیوانه

 

خبرچینی کردن-سخن چینی کردن-خبر از جایی به جایی بردن-جاسوسی کردن

خوش ریخت-دارای هیکل برازنده

دل کسی تاقچه نداشتن-بی نهایت رک و صریح بودن

از دست کسی در رفتن-کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن

دردسر تراشیدن-ایجاد زحمت و گرفتاری کردن

ختنه نکرده-آزمند-پول پرست-نامسلمان-پدر سوخته

ازرق شامی(اخمو، ترشرو)

از شوخی گذشته-حالا برسیم به مطالب جدی

جَلد-چابک-چالاک-کبوتر دست آموز

آب نخوردن چشم(امید نداشتن)

آفتاب چریدن(بی‌کار بودن، چیزی برای خوردن نداشتن)

به روی کسی نیاوردن-از طرح موضوعی خودداری کردن-به سکوت برگزار کردن

تابوت خشکه-بسیار لاغر و ناتوان

خاطرخواه شدن-عاشق شدن-دل باختن

دَم گرفتن-همنوایی کردن در خواندن و سرود-کنایه از توافق و پشتیبانی

 

پیر ِ کفتار-زن سالخورده ی بد اخلاق

خرفهم-فهماندن به ابله-شیر فهم

 
 

بغداد کسی را آباد کردن-شکم گرسنه ی کسی را سیر کردن

 

رسانه-وسیله ی ارتباطی

بور شدن-دماغ سوخته شدن-خجالت زده شدن

آش دهن سوزی نبودن(زیاد جالب نبودن، اهمیت زیادی نداشتن)

جز و ولز-نگا. جز و وز

دری وری گفتن-سخنان نامربوط گفتن-چرند و پرند گفتن-آسمان و ریسمان به هم بافتن

حق بردن-رشوه بردن-از راه حق و حساب گرفتن-درآمدی منظم داشتن

جاهل پسند-چیزی که جوان

باش !-نگاه کن-ببین

زده-صدمه دیده-سوراخ شده-خراب

بار شدن بر کسی-به کسی تحمیل شدن- سربار کسی شدن

دست کسی افتادن-گیر کسی افتادن

رگ به رگ شدن-ضرب خوردن و پیچیدن مفصل

تو خشت افتادن-به دنیا آمدن

خیط کشیدن-خط کشیدن
آسمان‌جل(ندار، بی‌چیز، کسی که رواندازش آسمان است)

خطایی-نوعیز آجر

زیر پای خود را سست دیدن-موقعیت خود را نااستوار دیدن-شغل و سمت خود را در خطر دیدن

 

پیچه-دل درد-مالش رفتن شکم
تاکسی سرویس-نوعی تاکسی که در مسیر ویژه ای رفت و آمد می کند

ابرو نازک کردن-ابرو تنگ کردن

در کشتی نشستن و با ناخدا جنگیدن-ناسپاسی کردن

حاشیه دار-کناره دار

چته ؟-تو را چه می شود ؟

پینه زدن-وصله کردن
 

باد به آستین انداختن-فخر فروختن-خودخواهی کردن

 

دسته راه انداختن-دسته و جمعیت ترتیب دادن
چارپایه-صندلی کوچک و بدون پشتی

بلغمی مزاج-آدم خونسرد و اخمو

دهان کسی چاک و بست نداشتن-ناتوان بودن در رازداری

زوزه کشیدن-آواز برآوردن

پاتیل شدن-از مستی از پای در آمدن-دیگرگون شدن حال

الف-قاچ خربزه و از این قبیل-بچه‌ی کوچک-سیخ-راست

روی خود کشیدن-رو کشیدن

انداختن پشت گوش(سهل‌انگاری کردن، دیر انجام دادن، کوتاهی کردن)

 
چوب دو سر گُهی-نگا. چوب دو سر طلا
 

چشم را بستن و دهان را باز کردن-با بی شرمی دشنام دادن

چشته خور شدن-بهره و نصیب بردن از کسی

رضایت نامه-نوشته ی حاکی از رضایت

بز دل-ترسو

رعایت کردن-نگاه داشتن حق کسی

از هفت دولت آزاد بودن(شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن)

ریز حساب-جزییات صورت حساب-اقلام جزء سیاهه

 

چُرتی-اهل چرت زدن-ضعیف-مردنی

چندش شدن-حالت چندش دست دادن

دیدن کردن-عیادت کردن-زیارت کردن-ملاقات کردن

پا جای پای کسی گذاشتن-از کسی تقلید و پی روی کردن

بینی و بین الله-میان من و خدا-انصافا-الحق

حاضر به یراق-حاضر و آماده

بد ادا-بد اطوار-بد گوشت-کسی که در بهانه جویی افراط می کند و به انجام تشریفات علاقه دارد

 

تخم چشم-مردمک چشم

حرف از دهن کسی قاپیدن-سخن کسی را به نام خود قلمداد کردن

با کسی تلیت شب جمعه خوردن-با کسی هم منفعت نبودن

اتوکشیده-با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب

خرده کاری-کار جزیی

 

از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن(ظاهرن به حرفی گوش دادن ولی به آن عمل نکردن)

 

چانه شل-دهن لغ-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود

بلا تکلیف-کاری که معلوم نیست چه باید بشود-کسی که نمی داند چه باید بکند

ادب شدن-فهمیدن-با تنبیه عاقل شدن-تجربه آموختن-آدم شدن

آشنایی به روشنایی انداختن(پس از مدت‌ها تصادفی آشنایی را دیدن)

خندیدن به ریش کسی-کسی را مسخره کردن
دست کردن-دست فرو بردن

 
پوشک-کهنه ی بچه

تخم حرام-حرام زاده-شرور-شیطان

چشم به هم زدن-زمان بسیار کوتاه-یک آن
از نفس افتادن(بسیار خسته و مانده شدن)

پول سیاه-سکه ای از نیکل و مس

چشم روشنی-چیزی که برای خوشامدگویی برای کسی می برند
از خیر چیزی گذشتن-از چیزی صرفنظر کردن
بزمجه-سوسمار-درحالت دشنام به کودکان می گویند

خر کسی از کرگی دم نداشتن-از حق خود گذشتن-از حرف خود برگشتن

انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت
پشم و پیله ی کسی ریختن-ناتوان شدن کسی-از میان رفتن ابهت کسی

دخترینه-دختر-مونث

چلوزیدن-خشک شدن-پلاسیدن

آبِ خشک-آب بسته

 
چای صاف کن-وسیله ای نوردار برای صاف کردن چای به هنگام ریختن به استکان یا فنجان

چشمک-ایما و اشاره به چشم

استخوان‌بندی(درست کردن انگاره و طرح)

ردیف کردن-جور کردن-آماده کردن

توپ-پرشده-کامل-بی نیاز

 

خورش خوری-ظرفی که در آن خورش می ریزند

خدا نکرده-امیدوار این طور نباشد

دل دل کردن-تردید داشتن-دو دل بودن

 

درخت مراد-درختی که به آن به عنوان نذری چیزی می بندند

 

آفتاب چریدن(بی‌کار بودن، چیزی برای خوردن نداشتن)
حساب انگشت بالا-حساب ساختگی

 

 

چَکه-شوخ و بذله گو

 

زُل زدن-خیره نگاه کردن

دوام کردن-دوام آوردن

دل ای دل کردن-آواز اندوهگین خواندن

اوضاع احوال-وضع و حال

به گُه خوردن افتادن-با خفت از کرده ی خود پشیمان شدن

تراشیده شدن-لاغر شدن

خدا برکت-خدا بیش ترش کند

تخته زدن-پنبه زدن

چشم و چار-چشم-دید-بینایی

تنگ غروب-نزدیک غروب-آفتاب زردی

ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن

 

آب بردار-دوپهلو-کنایه‌آمیز
رنگ انداختن-رنگ دلخواه را پیدا کردن
آخر‌دست (سر)(بالاخره، سرانجام)

خرس-چاق و درشت-تنومند

بیعار-کسی که شرم و ننگ نمی شناسد و از سرزنش شرمنده نمی شود

زلف گذاشتن-موی خود را بلند کردن

پَرپَر زدن-به سختی جان کندن-بی تابی بسیار کردن

آفتاب چریدن(بی‌کار بودن، چیزی برای خوردن نداشتن)

جان به لب رسیدن-به ستوه آمدن-طاقت از دست دادن

پیچاندن کسی-کسی را گرفتار درد سر کردن-کسی را سوال پیچ کردن

دارا-ثروتمند

راست و ریس کردن-آماده کردن-به ظاهر درست کردن

دل کسی گرفتن-غمگین شدن-متاثر شدن

تب خال زدن-در آمدن تب خال دور دهان