بهترین مجموعه اصطلاحات کوچه بازاری مردم ایران قسمت 39

دستم به دامنت-به یاری ات سخت نیاز دارم
چوروک افتادن-چین پیداکردن چیزی
تو پای کسی پیچیدن-مزاحم کسی شدن
چاتمه-چند تفنگ که یه صورت ضربدر به هم تکیه داده اند

دلگرمی-اطمینان خاطر-امیدواری

خبرچینی کردن-سخن چینی کردن-خبر از جایی به جایی بردن-جاسوسی کردن

بابت-مورد-زمینه-موضوع

باجه-جای بلیت فروشی

آسمان (و) ریسمان(حرف‌های بی‌ربط و صد تا یک قاز)

تف انداختن-تف کردن-سخت اظهار نفرت کردن

خاک به سر کردن-به فکر چاره افتادن-چاره جویی کردن
دورخیز کردن-دویدن از دور برای پریدن از روی چیزی

 

چیز دار-ثروتمند

تخم چیزی را برانداختن-ریشه کن ساختن

پا روی دم کسی گذاشتن-کسی را آزردن و به کینه جویی برانگیختن

چاشت-صبحانه-ناشتایی

در رفتن پاتیل کسی-تاب نیاوردن-ناتوان شدن
بابا ننه دار-خانواده دار-اصیل-صاحب نام و نشان

خرت به چند-کی از تو پرسید؟ به حساب آوردن-اعتنا کردن

آمدکار-شگون-فال نیک-خجستگی

ارواح بابات(به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود)

پوشال-چیزهای سبک-میان تهی و بی ارزش

بیا بیا- برو برو

اُق گرفتن-حالت تهوع پیدا کردن

 

پراندن-بی اراده حرف درشت و بی جایی در سخن آوردن-گاه گاه در نهان تباهی کردن زن

خون کسی را به جوش آوردن-کسی را بسیار خشمگین ساختن

 

چشمه آمدن-گوشه ای از مهارت خود را نشان دادن

چیزی را به کسی زهرمار کردن-مانع از لذت بردن از چیزی شدن

تصدق شدن کسی را-بلاگردان کسی شدن-قربان صدقه ی کسی رفتن
آیینه‌ی اسکندری-آفتاب
زبر-خشن-غیر لطیف

زهرحند-خنده ی تلخ و از روی خشم

دوسیه-پرونده

خیت کردن-شرمنده کردن-کنفت کردن-بور کردن

 

آفتابه‌دزد(دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند)

زننده-زشت-نامطبوع-نفرت انگیز

رنگ و رو رفته-کهنه-فرسوده-کارکرده

تبدیل به احسن کردن-چیزی را با چیز بهتری عوض کردن

اقل‌کم-دست‌کم-لااقل

ریش و گیس بافتن-با هم مشورت کردن-عقل ها را روی هم ریختن
بستری-خوابیده در بستر-بیمار

 
 

زیگزاک رفتن-به چپ و راست پیچیدن-مستقیم نرفتن

زیر سر کسی بودن-مسئول کاری بودن-در کاری دست داشتن

چشم را بستن و دهان را باز کردن-با بی شرمی دشنام دادن
چپ و راست کردن-زیر و رو کردن-مشت باران کردن

دست باف-بافته با دست

تکیه-محلی برای روضه خوانی-پشت به چیزی دادن

 

چشم دریده-خیره-درآمده

در پوست کسی رفتن-سخت مزاحم کسی شدن-از کسی بد گفتن
جفتک زن-لگد زن

چاسان فاسان-آرایش-بزک

 

چشم نم نمی-کسی که چشمش آب پس نمی دهد

پلاس شدن-مدت زیادی در جایی ماندن-جایی را پاتوق خود کردن
آش دهن‌سوز(هر چیز مطلوب و پسندیده)

آواز خر در چمن(آواز ناخوش و گوش‌خراش)

اختلاط کردن-بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن

خُل-نیمه دیوانه-سفیه

از چشم افتادن(مورد بی مهری قرار گرفتن ، بی‌اعتبار شدن)

 
خودرو-آن چه بی اسب رود

اهل کوفه-سست پیمان-بی‌وفا و غیرقابل اعتماد

دعوا-مشاجره-نزاع-بازخواست و سرزنش

بعد از نود و بوقی-پس از مدتی دراز

زرده ی کسی نبستن-موفق نشدن در کار-بی ثمر ماندن کوشش کسی

الانه(همین حالا، هم اکنون)

جان به لب رسانیدن-صبر و طاقت کسی را تمام کردن

پرند-حرف بی هوده

درد دل-غم و اندوه درونی

دیگ و بادیه را گرو گذاشتن-بسیار تهی دست و بی چاره شدن

جواب دوپهلو-جواب نامشخص و مبهم

روی خود کشیدن-رو کشیدن

دماغ چاق بودن-سر حال بودن-تندرست بودن

از آب کره گرفتن-از آب روغن گرفتن

روضه خواندن-سخنان بی فایده گفتن-آه و ناله کردن

در هم-به هم آمیخته-سوا نکرده

آمدن(آغاز به کاری کردن)

 

خود را شناختن-به حد بلوغ رسیدن

دست پاچگی-شتاب زدگی-اضطراب

چشم دوختن-زل زدن-با دقت چیزی را نگاه کردن

پشه زدن-نیش زدن پشه

چراغانی-روشن کردن چراغ در جشن

 

اصلاح-تراشیدن ریش و آرایش موی سر نزد مردان

آب به آسیاب کسی ریختن(با زحمت خود سود دیگری را فراهم کردن)

برفک-دانه های سفیدی که در دهان نوزادان پدید می آید-بخار یخ بسته-نقطه های سفید روی تصویر

آقام که شما باشید-خدمت شما عرض کنم

دهان پر کن-بدون ارزش و اهمیت واقعی

خِل-خلط بینی

دهن کسی را آب انداختن-کسی را به طمع انداختن-میل شدید در کسی ایجاد کردن

در رفتن با کسی-رفع اختلاف کردن با کسی-آشتی کردن

جارچی گری کردن-دهن لقی کردن-خبری را منتشر کردن

 
دری وری-سخن بی سر و ته-چرند و پرند

حاشا زدن-انکار کردن امر مسلم

خوش قلق-رام-خوش خوی

جود-یهودی-حهود

خال مَخال-خال خال

 

از حد (توانایی) خود تجاوز کردن

پس گردنی-زدن با کف دست به پشت گردن کسی

خایه ی چپ کسی بودن-به تمسخر: نزد کسی اعتبار و احترام داشتن

پا پیش-گذاشتن پیشقدم شدن-آستین بالا زدن

پیاز خرد نکردن به ریش کسی-از کسی ترسی نداشتن-به کسی اعتنایی نداشتن

آفتاب به آفتاب(هر روز)

چسش دادن کاری را-لفت و لعاب دادن-بیش از اندازه مهم وانمود کردن

دق مرده-گرفتار شده به بیماری دق-غمگین

تنگ-بسیار نزدیک-چسبیده
با سلام و صلوات-با تجلیل و بزرگداشت-با رعایت کامل آداب و رسوم

پشم نداشتن کلاه کسی-اعتبار نداشتن-کاری از کسی برنیامدن

دست-بار-دفعه-مرتبه-واحد وسایل گوناگون

رخصت خواستن-اجازه خواستن

پُرسه-مراسم دیدار با بازماندگان کسی که مرده باشد برای گرامیداشت او

ترکیدن بغض- بغض کسی ترکیدن

با سر رفتن-کنایه از داشتن نهایت شوق و اشتیاق برای کاری یا چیزی

پیشاب-ادرار

خانه خراب کن-بدبخت کننده-زیان رساننده

 

پُخت-هر نوبت از پختن

 

حلال واری-نگا. خلال وار

آفتابه‌دزد-دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند

 
تخم پس انداختن-بچه ساختن-بچه به دنیا آوردن

 
خرد و خمیر-نگا. خرد و خاکشیر-له و لورده

پیچ گوشتی-وسیله ای که با آن پیچ را باز و بسته می کنند

ابنه‌ای(کسی که با شوخی‌های زشت و حرکات جلف وسیله‌ی آزار خود را فراهم می‌آورد)

به قدر پشت خاک انداز-بسیار کوچک و محقر

 

 
این هلو این هم گلو-مثل آب خوردن-انجام این کار بسیار آسان است

پشت-نسل-فرزندان

 

درینگ-صدای خوردن مضراب یا ناخن با ساز

چار دیواری-خانه

بمیرم-قربان بروم
بی فکر-لاابالی-بی قید

جن زده-دیوانه

استخوان‌دار(محکم، بااراده)

دُم کسی را گرفتن-از کسی پی روی و تقلید کردن-کسی را رها نکردن

دبور-بی سر و پا-لات-ولگرد-آسمان جل

 

دست از پا دراز تر-مایوس شده-ناموفق
رانندگی-فن راندن وسایط نقلیه-اصول و قواعد راندن
تو لاک خود رفتن-با کسی کاری نداشتن-توی عالم خود بودن

 

خواهی نخواهی-نگا. خواه و ناخواه

از پارو بالا رفتن پول(ثروت بسیار داشتن)

اجل معلق-مرگ ناگهانی

خشتک کسی را سر او کشیدن-نگا. خشتک کسی را پاره کردن
دور کسی گشتن-قربان صدقه ی کسی رفتن
پس هم بر آمدن-حریف یکدیگر بودن-از عهده ی هم برآمدن

پیش پا افتاده-کم ارزش-حقیر-معلوم-آشکار
آستین‌سرخود-هر چیزی که وسیله‌ی کاربردش همراهش است

زه زده-از میدان در رفته-وارفته-بی حال

چیل-آدم بد بیار
رده-حرف زشت یا نامربوط

به یک تیر دو نشان زدن-با یک اقدام دو کار انجام دادن-با یک کار دو نتیجه گرفتن

تَفت دادن-کمی سرخ و برشته کردن-بی روغن حرارت دادن

رحمت به . . .-صد رحمت به-هنگام برتری دادن چیزی به کار می رود: رحمت به آب حمام

 

تو بحر چیزی رفتن-در چیزی دقیق شدن-سخت متوجه ی چیزی شدن

بستن به ناف کسی-به کسی خوراندن-به کسی نسبت دادن

آب بردار(دوپهلو، کنایه‌آمیز)

به تخته زدن-در مقام تعریف و چشم نخوردن کسی بکار می برند

راه بردن-بلد بودن-دانستن-اداره کردن-سامان دادن

 

جوش آوردن-نگا. جوش آمدن

دهان کسی آستر داشتن-قدرت خوردن خوردنی های بسیار داغ و تند را داشتن

به حرف آوردن کسی-کسی را به سخن گفتن واداشتن

دست داشتن-توانایی داشتن-وارد بودن

زیر درختی-میوه هایی که زیر درخت فرو می ریزند

خیار شور-خیار سبز که مدتی در آب نمک بخوابانند

حرف تو حرف آوردن-سخن کسی را قطع کردن-مطلب دیگری را پیش کشیدن

روز بد نبینی-امیدوارم به سرت نیاید

چهار طاقی-فضای سقف دار و بدون در
از تو به‌خیر و از ما به‌سلامت(ما را از این پس با یکدیگر کاری نیست)

بقچه بندی-ران چاق

رو به قبله بودن-در خال مرگ بودن

بازرس-مامور بررسی و کنترل
زن آمدن-دشنامی در مقام تحقیر و ریشخند

دق مرگ-دق کش
بازجویی کردن-تحقیق و بررسی کردن

پاره آجر-شکسته ی آجر

پیش و پس کار را نگاه کردن-جوانب کار را سنجیدن

 

تخته پاک کن-چیزی که با آن تخته سیاه را در کلاس پاک می کنند

 

آدم سر به راه-شخص خوب و نجیب-کسی که مزاحم دیگران نیست

زدن به چاک-در رفتن-جیم شدن
زاق-چشم زاغ چشم
زد و بندچی-توطئه گر-ساخت و پاخت کننده

چراغ موشی-هر چراغی که به کمک حلبی یا چیزی مانند شیشه ی مربا به عنوان مخزن نفت و یک فتیله درست شود

حنای کسی رنگ نداشتن-اعتبار نداشتن-دارای نفوذ نبودن

دُم دار-پر رو-وقیح-دریده

چاق کردن دعوا-دامن زدن به دعوا
آب-عزت و رونق-طراوت و تازگی-روح-شراب خالص
بله بران-قول و قرارهای پیش از ازدواج در میان خانواده های عروس و داماد

 

آبستن فرزندکش(دنیا، روزگار)

دماغ-حال و حوصله-رغبت-علاقه-کبر و خودپسندی-مُف-خلط بینی

برادر دینی-هم کیش-هم مذهب

دمبل و دیمبو-صدای دایره و دمبک-صدای بزن و بکوب

با سگ به جوال رفتن-دست و پنجه نرم کردن با مردم ناباب
زدگی-لک یا خرابی در میوه یا پارچه
خود را خراب کردن-خود را کثیف کردن

خاصه فروش-فروشنده ی جنس های مرغوب و برگزیده

اهل بخیه(وارد در کار، اهل فن)
جور شدن-اخت شدن-انس گرفتن-هماهنگ شدن

پاتیل شدن-از مستی از پای در آمدن-دیگرگون شدن حال

بابا-پدر-شخص-در خطاب به هر کسی : برو بابا

دست دست کردن-تردید داشتن-وقت کشتن-وقت را هدر دادن
خارش گرفتن-به خارش افتادن بدن
آفتاب از مغرب درآمدن-روز قیامت-رویدادی شگرف پیش آمدن

 

دست به سیاه و سفید نزدن-به هیچ گونه کاری نپرداختن-ابدن کاری نکردن

پیچ خوردن-در خلاف جهت-حرکت کردن-پیچانده شدن استخوان

زند و زا کردن-زاییدن-زاد و ولد کردن

چشمک-ایما و اشاره به چشم
اخ و تف کردن-آب دهان بیرون افکندن

ریش سفید-مرد سالخورده و محترم

خانه آباد-عبارتی برای تحسین است

چشم مالیدن-هوشیار شدن-از غفلت در آمدن

دل دل را خوردن-عجله داشتن-بی تاب بودن

خون کسی را حلال کردن-کسی را کشتن

دون-برنج خوب نپخته-دانه هایی که به پرندگان می دهند

 
آمدیم (و) . . .(فرض کنیم که)

در هم رفتن-در فکر فرو رفتن-خشمگین شدن

 

خیمه شب بازی درآوردن-ادا و اطوار در آوردن-حیله و تزویر به کار بردن-خلاف واقع جلوه دادن

دیر جوش-آن که دیر الفت و دوستی پیدا می کند

پدر مادر دار-نجیب-اصیل-آبرومند و خوب

چشم چران-کسی که چشمش به دنبال زیبارویان باشد

چم-رگ خواب-عادت مخصوص هر کسی

آه نداشتن که با ناله سودا کردن-آه در بساط نداشتن
 

زیر غربالی-دانه هایی که به مرغ و پرنده می دهند

دید و بازدید-ملاقات خویشان و دوستان با یکدیگر

جزوه-کتابچه-دفترچه
خواب گرد-کسی که در خواب راه می رود
خوش محضر-شیرین سخن-خوش مجلس
خرس گنده-برای تحقیر به کسانی که اداهای خارج از سن خود در می آورند گفته می شود

 
رو آب انداختن-فاش کردن-آشکار کردن

دهن کجی کردن-ادا و شکلک در آوردن برای مسخره کردن-بی اعتنایی کردن
از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

بره کُشان-فرصت خوش گذرانی-هنگام استفاده های مالی

زدن به کوچه ی علی چپ-خود را به آن راه زدن-خود را به نادانی
 

خاصه خرجی کردن-استثتا کذاشتن-تبعیض قایل شدن

پیر هافهافو-سخت پیر-پبری که دندان هایش ریخته است

پا گشا-نخستین دعوت خویشاوندان از عروس و داماد

پرداختی-مبلغ داده شده

جای دشمن-کنایه از نشیمنگاه-ماتحت

چراغ پا-حالتی که اسب دو دست خود را بلند کند و راست بایستد

جمع کردن-گرد آوردن

چنگک-قلاب آهنی نوک تیز
 

چارچوب-قاب-چهار چوب که چیزی را در بر گیرند

چرق چوروق-صدای جویدن آدامس و مانند آن

تیپ زدن-شیک و پیک کردن-خود را آراستن

این سفر(این بار)

 

چتری-به شکل نیم دایره-قوسی

بغ کردن-چهره درهم کشیدن-ترشرو شدن

تو خالی-دروغین-غیر واقعی-بی عرضه-دارای ظاهر غلط اندار

خش خشه-نوعی اسباب بازی کودکان که به هنگام تکان خوردن صدای خش و خش از آن می آید
 

درینگ درینگ-صدای شکستن شیشه-صدای برخورد پیاپی چیزی به فلز یا شیشه

 

پل کسی آن سر آب بودن-کار کسی بسیار خراب بودن

 

 
از زیر کار در رفتن-تن زدن و نپذیرفتن کاری-کار را جدی نگرفتن

به آخر خط رسیدن-به پایان کار
ذُق ذُق زدن-سوزش داشتن زخم

ُک-ت منقار مرغ-تیزی سر چیزی

پِغِله-ریزه میزه-کوچک و ظریف

سیار غم انگیز و. سوزناک بودن

تشنه بودن به خون کسی-خواهان مرگ کسی بودن

 

دک و دهن-دک و پوز

 

بادکنک-کیسه ی نازک لاستیکی که آن را باد کنند و برای بازی به کودکان می دهند

خرج راه-هزینه ی سفر

بی معنی- بیخود

خارشک-مردم آزار-سادیست
این کلاه آن کلاه کردن-قرضی را با قرض دیگری پرداختن-از ریش برداشتن روی سبیل گذاشتن-کلاه تقی را سر نقی گذاشتن
ژاکت-کت بافته شده از کاموا

حشری-شهوت ران-پر شهوت
الابختکی-اتفاقی-تصادفی

چله نشین-کسی که از خانه بیرون نمی آید-خانه نشین

دل به دریا زدن-بدون توجه به خطر به کاری اقدام کردن-هرچه بادا باد گفتن

خارش-خاریدن-نام بیماری خاریدن نشیمنگاه

خش خش-صدای برخورد چیزهای خشک به یکدیگر-صدای راه رفتن روی برگ های خشک شده

تخته زدن-پنبه زدن

جوش خوردن معامله-انجام شدن معامله-منعقد شدن قرارداد

 

بز گرفتن-جنس ارزان و پر سود گیر آوردن

رج زدن-ردیف ایستادن-صف بستن-نوشتن مشق به ترتیب عمودی

چلو صاف کن-آبکش

 
جادو و جنبل-دعاهایی که برای قضای حاجات یا دفع بیماری و از این قبیل می خوانند

به دو دو افتادن-گود رفتن چشم بر اثر ضعف یا بیماری

پشت سر هم-پیاپی متوالی

پاکار-امر بر-پادو-مباشر

 

ترکمون زده-نوعی دشنام است. توهینی برای زاییدن یا خراب کاری

بو بردن-حدس زدن-از روی شواهد فهمیدن

بر و بیا-رفت و آمد- دم و دستگاه