کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری ایرانی قسمت 118

خود را به کرگوشی زدن-به نشنیدن تظاهر کردن

چنگول چنگولی-مجعد-حلقه حلقه-پر چین و شکن
چپ رو-تند رو

خاکشیر نبات به حلق کسی کزدن-لطف و محبت بیش از اندازه به کسی کردن

آشنا روشنا(دوست آشنا)

 

دهان به دهان گذاشتن-دهان به دهان شدن

بیا بیا- برو برو

خان خانی-پر هرج و مرج-ملوک الطوایفی

 

چای کار-کشت کننده ی چای

به هم زدن دم و دستگاه-سر و سامان دادن-درست کردن-تشکیل دادن
خیط کاشتن-خطا کردن

آستین بر چشم گذاشتن(پنهان گریستن)

بابا-پدر-شخص-در خطاب به هر کسی : برو بابا

زهر چشم از کسی گرفتن-ترساندن-چنان تنبیه کردن که دیگر جرات تکرار خطا نباشد
تند-بسیار تلخ و تیز-سخت و شدید-پر رنگ

تشنه ی چیزی بودن-یه چیزی سخت اشتیاق داشتن

چلغوز-فضله ی مرغ و کبوتر-آدم کوتاه قد و بی عرضه
بازرسی-بررسی و کنترل
تحصیل کرده-درس خوانده

خوشگل-دل پذیر-تو دل برو-زیبا
اُزبَک(بی‌ریخت، ژولیده، ازخودراضی)

ریغ افتادن-اسهال گرفتن-به تر و ور افتادن

به گوزگوز افتادن-پیر شدن-از خستگی زیاد از پای در آمدن

پل آن سوی رود بودن-کاری بی هوده بودن

پیچ و مهره ی کاری در دست کسی بودن-کاری تنها از عهده ی او بر آمدن

دل رحم-مهربان

پس دوزی-دوختن پشت لباس با دست

پی جوری کردن-پی جویی کردن-دنبال نمودن

خیمه شب بازی-نمایش عروسکی-حیله و تزویر
آخرین تیر ترکش-آخرین تدبیر

رفته رفته-کم کم-خرد خرد-یواش یواش

چار راه-محل تقاطع دو راه

 

دده مطبخی-آدم کثیف و بد بو

خاک به دهنم-زبانم لال

تن خواه گردان-پول نقدی که در موقع لزوم خرج هرینه های فوری می شود

پرت شدن-دور افتادن از مطلب

به نام نقی، به کام تقی-سودی که از آن کسی است نصیب کس دیگری شود

به رخ کشیدن-به چشم آوردن-یادآوری کردن
خیابان گز کردن-ول گشتن

رشته-موضوع و زمینه ی چیزی یا کاری: رشته تحصیلی-رشته ی افکار

اتوکشیده(با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب)
پشت رو-وارونه

 

از زیر سنگ در آوردن-چیزی را هر چند نایاب و تهیه‌اش دشوار باشد به دست آوردن

خُل و چل-مثل دیوانه ها-ساده لوح

برداشت کردن-فهمیدن-گرفتن پول از حساب-درو کردن محصول کشاورزی

زیر لب خندیدن-تبسم کردن

آلت دست کسی شدن(مورد سوء استفاده قرار گرفتن)

زنبورک-نوعی تفنگ کوتاه یا توپی کوچک که بر جهاز شتر می گذاشتند

درزن-دوجین-دوازده تا از چیزی

دَمب چیزی را چسبیدن-کاری را پی گیری کزدن و ادامه دادن

 
دردسر-گرفتاری-سرگردانی

ترک هوا شکستن-کاهش یافتن شدت سرما

زاپاس-ذخیره-یدک-آدم بی مصرف و زوار دررفته

آقایی فرمودن-لطف کردن-محبت کردن

دیم-زراعتی که از آب باران آبیاری می شود
حرف انداختن-در سخن کسی دویدن

روی آب نشستن-سوار قایق یا کشتی شدن

چهارتا شدن چشم کسی-سخت تعجب کردن کسی-خیره ماندن از تعجب
 

 

زار و نزار-زرد و ناتوان-بد حال و بیمار

بد معامله-آن که در معامله ناراستی کند
خدانگهداری کردن-خداحافظی کردن

چاقوکشی-عربده کشی و حمله با چاقو

آقا چسونه-آدم حقیر و بی ارزش

آب شدن و به زمین فرو رفتن(دود شدن و به آسمان رفتن)

اسم شب(کلمه‌ی رمز برای عبور به هنگام شب)

تَک تَک-یکی یکی-جدا جدا

 
ترس بر داشتن کسی را-از وارد شدن به کاری بیم داشتن

آتش به گور کسی باریدن(پس از مرگ دچار عذاب شدن)

خواب و بیداری-در حالت بین بیداری و خواب
حلقه-واحد چیزهای گرد مانند دو حلقه فیلم-دو حلقه چاه
تخت و تبارک-با آسودگی خیال

آقادایی را جنباندن-حرکتی به خود دادن

اهل هیچ فرقه‌ای نبودن-به کارها و چیزهایی که ناباب شمرده می‌شوند معتاد نبودن
درقی-صدای افتادن چیزی بر زمین یا کوفتن چیزی به چیزی

خالی کردن تفنگ-شلیک کردن

روخوانی-از روی کتاب و نوشته خواندن
پول چایی-انعام-بخشش

تَق-صدای برخورد دو چیز به یکدیگر

دبوری-بی سر و پایی-ولگردی

حرام کردن-تلف کردن-از میان بردن نتیجه و فایده
چشم و گوش بسته-بی تجربه و بی اطلاع

آفتاب چریدن(بی‌کار بودن، چیزی برای خوردن نداشتن)

به تنگ آمدن-به ستوه آمدن-خسته شدن

خود را خوردن-رنج بردن

خوش خرید-کسی که چانه نمی زند و نقد معامله می کند

حرف‌های بی‌ سروته و بی‌ربط زدن

چرکو-آدم کثیف

امروزه روز-این روزها-در این دوره و زمانه

دل و حوصله-آمادگی-حاضر بودن برای انجام کاری-شور و اشتیاق

آلت دست کسی شدن-مورد سوء استفاده قرار گرفتن

دود از کله ی کسی برخاستن-سخت شگفت زده شدن-حیرت بسیار کردن

برگ زدن-حقه زدن-سر کسی کلاه گذاشتن-تقلب کردن

 

آدم نچسب(کسی که جاذبه‌ای ندارد و علاقه دیگران را جلب نمی‌کند)

انگشت زدن(انگشت در چیزی فرو بردن، امضاء کردن با اثر انگشت)
 

اَتَر زدن-فال بد زدن

 
 

دست دستی-سرسری-بی هوده-سطحی

دم کسی لای تله گیر کردن-دچار سختی شدن-به بلا گرفتار شدن

 

درجه دار-درجه های نظامی پایین تر از سروان

جان به جان کسی کردن-محبت بی اندازه به کسی کردن

از ریخت افتادن(تناسب خود را از دست دادن، بی‌جلا و جلوه شدن)

چپاندن-چیزی را به زور و فشار در چیز دیگری جا دادن-تپاندن

آب دندان خوردن(حسرت خوردن)

پیت پیت کردن-پچ پچ کردن-نجوا کردن
دود از کله ی کسی برخاستن-سخت شگفت زده شدن-حیرت بسیار کردن
چه غلط ها !-چه فضولی ها !

اسیر خاک-مرده-تن‌پرور

در پوست کسی رفتن-سخت مزاحم کسی شدن-از کسی بد گفتن
دلپُری-عقده ی دل-خشم و کینه ی انباشته شده
زیر پای کسی را درآوردن-زیر پا کشی کردن

حرف کسی را با شکر بریدن-انتقاد مودبانه از کسی که سخن آدم را قطع می کند

دست مریزاد-آفرین !-دستت درد نکند !

تشر تو شور کردن-هرت و پورت کردن
بچه ی-اهل ِ

دررفتگی-حالت در رفته-از بند بیرون آمدن استخوان

درق دروق-درق درق
پی نوشت-مطلبی که پس از پایان نوشته به آن افزوده می شود

خاک پاک-زادگاه

راست راست-آشکار و علنی-بی پروا

آیۀ یاس خواندن(هرچیزی را پیش از بررسی محکوم به شکست کردن)

خودفروشی کردن-فاخشگی کردن-خیانت کردن

دست کشیدن از کار-کار را تعطیل کردن

خوش خوشان-اندک اندک-به تدریج-کم کم

چاشت بندی-صبحانه-غذای اندک

خواهی نخواهی-نگا. خواه و ناخواه

خود را شناختن-به حد بلوغ رسیدن

 

دست دستی-سرسری-بی هوده-سطحی

انکر منکر(بسیار زشت و بدترکیب)

توی هم رفتن سگرمه-گره بر ابرو زدن بر اثر خشم

چارقد-روسری زنانه

از سفیدی ماست تا سیاهی زغال(همه و همه چیز)

بیا بیا- برو برو

 

دور زدن-چرخیدن و تغییر جهت دادن

تپق زدن-بیرون شدن بی اراده ی کلمه از زبان-چیزی جز مقصود گفتن

خوش سر و زبان-خوش سخن-شیرین گفتار-حراف

به جوش آوردن خون کسی-کسی را به اوج عصبانیت رساندن

پشت دست را داغ کردن-توبه کردن-برای نکردن کاری با خود شرط کردن

خاک به سر شدن-مصیبت زده شدن-داغ دیدن-از فدر و اعتبار افتادن

دور از شما ب-لانسبت

پدر کشتگی-دشمنی شدید-کینه

چک و چانه-کنایه از دهان

خانه بستن-در بازی نرد دو مهره را در یک خانه قرار دادن تا حریف نتواند در آن جا بنشیند

تیر گذاشتن و تفنگ برداشتن-نهایت عصبانیت-بد و بیراه گفتن

زخم و زیلی-خونین و مالین-پر زخم
جا ماندن-فراموش شدن

دمدمی-دو دل-مردد-کسی که هر ساعت خوی و حالت دیگری دارد

از ته دل-از سر صدق و صفا

خبرکشی کردن-سخن چینی کردن

دهان به دهان شدن-بحث و مجادله کردن-با پست تر از خود جر و بحث کردن

به قوزک پای کسی نرسیدن-در برابر کسی بسیار حقیر و ناچیز یودن

خاله خوانده-زنی که با همه طرح دوستی می ریزد

دک کردن-از سر وا کردن
خاله خاک انداز-همنشین سر و زبان دار

از پشه گوشت کبابی خواستن(خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن)

جهل کردن-در انکار چیزی پافشاری کردن

پیش تختی-پله مانندی برای رفتن به روی تخت مرتفع

دوش فنگ-نهادن قنداق تفنگ در کف دست و لوله ی آن بر دوش

از جگر گذشتن(نامردی کردن)

 

 

 

پاپی بودن-دنبال کردن-اصرار ورزیدن

به درد خوردن-مفید بودن-به کاری آمدن

پادگان-سربازخانه

از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن(از دارایی دیگران بخشیدن)

 

چاووش-کسی که به هنگام رفتن زایر به زیارت اشعار مناسب می خواند
از منبر پایین آمدن(از پرچانگی دست برداشتن، سخن را به پایان آوردن)

بزن قدش-دعوت به دست دادن برای نشان دادن توافق و همدلی
دیزی-ظرفی سفالی یا فلزی که در آن آبگوشت می پزند-آبگوشت

 

دادستانی-دادخواهی-کار دادستان

زیر قول خود ردن-به گفته ی خود عمل نکردن-عهد خود را شکستن

از دل و دماغ افتادن-شور و نشاط خود را از دست دادن-بی‌حوصله شدن

دست به چیزی شدن-بی درنگ آن چیز را برداشتن-آماده ی استفاده از آن چیز شدن

چال شدن-گود شدن-دفن شدن-در زیر خاک گذاشته شدن

 

زیر درختی-میوه هایی که زیر درخت فرو می ریزند

به پیر و پیغمبر قسم خوردن-سوگند بسیار یاد کردن

چارک-یک چهارم

به آتش کسی سوختن-به مکافات خطای دیگری مجازات دیدن

پس رفتن-عقب رفتن

چه کشکی چه پشمی !-در هنگام انکار گفته می شود

حاجیت-بنده

بامبول-حقه-کلک
پوست از سر کسی کندن-کسی را سخت آزار و گوشمالی دادن-کشتن

 

ریغ زدن-خراب کردن-کثافت کاری کردن

دامن بر آتش زدن-فتنه ای را شدیدتر کردن

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن(کار را به نااهل سپردن)

حلال یابی-طلبیدن نزد دیگران تقاضای گذشتن از تقصیر خود را کردن

چِخی-سگ

زیر پای کسی را جارو کردن-سبب اخراج کسی از کاری یا جایی شدن

حرام شدن-بی فایده شدن-بی نتیجه شدن

تشر زدن-سرزنش کردن با فریاد-توپیدن

چشم زخم زدن-چشم زدن-آسیب رساندن

چفت-چسیده-تنگ-زنجیر در
دست زیر بال کسی کردن-کسی را یاری کردن
خیر ندیده-نفرینی است به معنی امیدوارم خیر نبیند

پا خورشی-وسایل لازم برای پخت خورش

آفتابه برداشتن-دست به آب رساندن-پابرهنه وسط حرف کسی دویدن

زندگی-مال-وسایل کار و خانه

 
برفک-دانه های سفیدی که در دهان نوزادان پدید می آید-بخار یخ بسته-نقطه های سفید روی تصویر

آت و آشغال-وسایل کهنه و بی‌مصرف

از دیوار مردم بالا رفتن(دزدی کردن)
چشته خور-کسی که پس از یک بار کمک گرفتن همیشه توقع کمک دارد

 

خم به ابرو نیاوردن-رنجی را تحمل کردن

زانو بند-پارچه ی کشی حلقه مانند که برای حفاظت زانو در برابر ضربه یا در رفتگی بزر آن می بندند
تور انداختن کسی-گیر آوردن کسی علیرغم میل او
(به زبان کودکان) زخم شدن

خر و پف-نگا. خرناس

به گرد کسی نرسیدن-بسیار عقب بودن از کسی-فاصله ی بسیار با کسی داشتن

بالای چیزی پول دادن-برای چیزی پول خرج کردن

خاطر نشان کردن-یادآوری کردن-تذکر دادن

خرج شدن-مصرف شدن-به کار رفتن

ریش خود را در آسیا سفید نکردن-تجربه داشتن

جاهل پسند-چیزی که جوان

چراغانی کردن-جشن گرفتن

 
آهوی خاور(آفتاب)

بنا را بر چیزی گذاشتن-قرار را بر چیزی گذاشتن-چیزی را ماخذ گذاشتن

تو دماغی-صدایی که بخشی از آن از بینی برآید

چِخی-سگ

دوسیه-پرونده

اُرس و پرس(پرسش و پاسخ)

آمیزقلمدون-میرزا‌بنویس-کاتب
خنج انداختن-پنجول انداختن-خراشیدن پوست دیگری با ناخن
راه پیدا کردن-جستن راه حل برای مشکل-به نحوی در جایی وارد شدن

 

خراب شدن-از کار افتادن-منحرف

جز جگر-سوختگی دل بر اثر اندوه و مصیبت

پشکل-سرگین حیوانات اهلی

جور آمدن-اجزای لازم کاری با یکدیگر سازگار آمدن

از سر دست(کار یا سخنی که فورا و بدون تامل بکنند یا بگویند)

پنزر- پندر

 

ژست-طرز حرکت و رفتار شخص

بی ریخت کردن-کتک زدن

از پیش بردن(با موفقیت انجام دادن)

بنده منزل-خانه ی من

افسار کسی را شل کردن-به کسی آزادی کمی دادن

زرت و زورت-زرت و پرت
حضرت عباسی-راست و درست

تته پته-لکنت زبان

چراغ پا-حالتی که اسب دو دست خود را بلند کند و راست بایستد

بوی قرمه سبزی دادن سر-با زدن حرف های خطرناک موجب خطر جانی یا دردسر خود شدن
دارایی-ثروت-وزارت خانه ای که امور مالی کشور در آن رسیدگی و برنامه ریزی می شود

جا ماندن-فراموش شدن
بومی-محلی-اهل همان سرزمین

خون گرفته-آن که قتلی کرده و نگرانی آن او را از حال عادی خارج کرده است

اوت کردن(بیرون انداختن، بیرون کردن)

 
آبِ خشک(آب بسته)

پشت چشم آمدن-ناز و افاده کردن- ابرو نازک کردن

بابا ننه دار-خانواده دار-اصیل-صاحب نام و نشان

چُر-ادرار

خُل-آتش زیر خاکستر-خاک و کثافت

چریدن-راه افتادن کار و کاسبی

بغل پر کن-دختر یا زن چاق

زائو-زنی که زاییده و در بستر است

 

حقه باز-شعبده باز-تر دست-مکار

جوغ-جوی آب

از چشم کسی دیدن(کسی را مسئول چیزی دانستن)

از آب روغن گرفتن(از هر اتفاقی بهره برداشتن)

خدا را بنده نبودن-بی نهایت عصبانی بودن-کفران کردن

دارایی-ثروت-وزارت خانه ای که امور مالی کشور در آن رسیدگی و برنامه ریزی می شود
دم-هنگام

پیش کردن در-بستن در

جای کلاه سر آوردن-آن قدر ضعیف کش بودن که که اگر از او کلاه کسی را بخواهند سر او را به درگاه برد
دولت منزل-دولت سرا
چارده معصوم-پیامبر اسلام و دخترش فاطمه و امام علی و یازده امام دیگر شیعیان

به جان هم افتادن-با یکدیکر درگیر شدن
پای چوب ایستادن-منتظر آغاز فروش در میدان یا بازار ماندن
ابوقراضه(ابوطیاره)

تند نویس-کسی که سریع می نویسد

تظاهر نمودن-وانمود کردنف ظاهر سازی کردن

بز دل-ترسو

 

رفتن ِ سر کسی-از پرحرفی کسی خسته شدن-از صدای بلند کسی یا چیزی ناراحت شدن

دلچرکی-ناخوشایندی-اکراه

بلا ،-آدم حیله گر-زرنگ-آسیب-زیان آزار

بی تخم و ترکه-بی فرزند-بی نسل

چوب دو سر طلا-منفور از هر دو طرف-از این جا مانده و از آن جا رانده

باب شدن-معمول و رایج شدن