لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری قسمت 202

رده-حرف زشت یا نامربوط

بغداد کسی را آباد کردن-شکم گرسنه ی کسی را سیر کردن

تته پته-لکنت زبان

جامغولک-حقه-حیله

آب چشم گرفتن(ترسانیدن، به گریه انداختن)

جفتک زدن-نگا. جفتک انداختن
آدم شش‌درچهار-شخص کوچک اندام و ریزنقش

آش آلو کردن(خجالت‌زده کردن، کنفت کردن، سکه‌ی یک پول کردن)

جز زدن-ناله و زاری کردن

جواب سربالا-جواب منفی-جواب طفره آمیز

آن سرش ناپیدا بودن-برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود

دق کردن-از غصه مردن

دلمه-لخته-منعقد-سفت شده

چپه-کجی به یک سمت

چس خور-آدم خسیس-بخیل

در آوردن تقلید-ادای کسی را در آوردن-مسخره کردن

چس ناله-آن و ناله ی ساختگی برای جلب توجه

دنیا دیده-آزموده-سرد و گرم چشیده

دست زدن-کوبیدن دو دست به یکدیگر همراه با نوای موسیقی یا برای تشویق

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

دیزی دِهناری-آدم بی ظرفیت و کم طاقت

باب طبع-موافق میل-مطابق سلیقه
زت زیاد-کوناه شده ی “عزت زیاد” در زبان لوطی ها

دوا خوری-عرق خوری-مجلس صرف مشروبات الکلی

زنکه-لفظی توهین و تحقیرآمیز به زن

چار چشم-کسی مه عینک می زند

به هدر رفتن-تلف شدن-تباه شدن- از دست رفتن

از هفت دولت آزاد بودن(شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن)

تپه گذاشتن-بول کردن

 
پت و پاره-ژنده-فرسوده

رقص شتری-رقصی که از روی قاعده نباشد-حرکات نابهنجار

روزه ی کله گنجشکی-روزه ای که بچه ها تا نیمه های روز می گیرند

 

حسابگر-کسی که در کارها سود و زیان خود را در نظر می گیرد

خستگی در کردن-استراحت کردن

به زخم خود زدن-دردی را درمان کردن-گوشه ای از گرفتاری خود را سامان دادن

خوش غیرتی-زیاده غیرت نشان دادن-به طنز یعنی بی غیرتی کردن

بی سکه کردن-بی ارزش کردن-بی اعتبار کردن

پَرپَر زدن-به سختی جان کندن-بی تابی بسیار کردن

اُق گرفتن-حالت تهوع پیدا کردن
چک و چیل-لب و لوچه
دق دلی-دق دل

چسو-ترسو-بزدل-آن که بسیار چس دهد

توجیهی-برنامه های توضیحی
بِدو بِدو-با شتاب-سریع

زهره ترک شدن-زهره آب شدن

دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

رو آمدن-به جایی رسیدن-ترقی کردن-ثروتمند شدن

 

چشم کسی راه کشیدن-خیره ماندن به جایی و پلک نزدن

ته صدا-صدای خوش ولی کم مایه
جفت و جلا-تکاپو و تلاش-دوز و کلک

الدنگ(بیکاره، مفتخور، بی‌غیرت)

پیش و پس کار را نگاه کردن-جوانب کار را سنجیدن

زندگی سگی-زندگی سخت و جان فرسا
تلو تلو-حرکت به چپ و راست در حین راه رفتن بر اثر سستی

 

برقی-دستگاهی که با برق کار می کند-به سرعت-با شتاب

 

خرده ریز-اثاثه ی اندک و کم مصرف-آشغال
بد دماغ-کسی که زود رنج است و زود قهر می کند

 

چیز خور شدن-مسموم شدن

دور-بار-دفعه-نوبت

برگ برنده-ورقی که با آن بتوان بازی را برد-وسیله ی اثر بخش

پاچه گیر-کسی که بی مقدمه کسی را بیازارد

دست نشانده-زیر دست-مطیع-فرمان بردار

باور کسی شدن-گرفتار توهم شدن-تحسین و تمجید دیگران را حقیقت دانستن

آسمان به زمین آمدن(رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن)

چیز سرش بشو-آدم چیز فهم

 

آب پاکی روی دست کسی ریختن-کسی را کاملن ناامید کردن

 

بلند بالا-قد بلند
 

استخوان‌فروش-ستایشگر آبا و اجداد

 

چار چنگولی-سفت و محکم-با دست ها و پا ها

خرچه-در مقام توهین به بچه می گویند
زدن بر سر کسی-به کسی ستم روا داشتن-کسی را تحقیر کردن

تاپ و توپ-سر و صدای ضربه-داد و فریاد

دل رحم-مهربان

خرده فرمایش-فرمانی که از فرمانده ی نالایق و کوچک تر صادر شود-دستور بی جا
رخصت خواستن-اجازه خواستن

 
با کسی ندار شدن-با کسی خودمانی

حق آب و گل-امتیاز-اعتبار

خود را سبک کردن-خود را حقیر کردن-دست به کاری پایین تز از شان خود زدن
درز-شکاف-محل اتصال یا دوخت
دور برداشتن-گرم شدن-مبالغه کردن-کش دادن-عصبانی شدن

شعله‌ی آتش

 

خیس گذاشتن-در آب ریختن آرد برای تهیه ی خمیر

خروس کسی خواندن-شاد و شنگول بودن-روزگار بر وفق مراد بودن

زبان ریزی کردن-زبان ریختن

 

دلجور-همدل

از بر بودن(مطلبی را در حافظه داشتن)

تحت اللفظی-کلمه به کلمه

زوزه-صدای ناله ی حیوان یا صدای باد

 
توپ بستن به مال-حیف و میل کردن مال-ولخرجی کردن
حال آوردن-به هوش آوردن-از ناراحتی بیرون آوردن-کتک زدن

 

بار آوردن-تربیت کردن-ایجاد کردن-تولید کردن-نتیجه دادن-سبب شدن

چرخ کار-کسی که با چرخ خیاطی کار و زندگی می کند

 

 

دکان و دستگاه به هم زدن-سر و سامان یافتن-قدرت و ثروت پیدا کردن

از سیر تا پیاز-همه چیز-با همه‌ی جزئیات

توپ زدن-روی دست حریف برخاستن-کلک زدن

تخم شر-مردم آزار- شرور

ریز حساب-جزییات صورت حساب-اقلام جزء سیاهه

جواب کردن-به کار کسی پایان دادن-از کار اخراج کردن

دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت

بامبول زدن-حقه سوار کردن
جو گندمی-مویی که تک تک سفید شده است-موی سیاه و سفید

خشکه بی آب-نوعی فولاد که آهن و چدن را با آن می تراشند

بی بند و بار-بی قید-بی اعتنا به آداب و رسوم

خرده قرض-بدهی اندک
رو شدن-آشکار شدن-فاش شدن

حساب تراشیدن-خرج درآوردن-حساب غیر واقعی نشان دادن

پشتک-پرش از پشت

زیرش زدن-زیر چیزی زدن

دل کسی برای چیزی لک زدن-بسیار آرزومند چیزی بودن-سخت در حسرت چیزی بودن

خالی بند-چاخان-دروغ گو

 

اشکال‌تراشی(ایرادگیری، گره در کار اندازی)

خاله گردن دراز-شتر-آدم فضول که در هر کاری سرک می کشد

آتش سوزاندن-شیطنت و شرارت کردن

حیوون-نگا. حیوان

دمرو-کسی که دمر خوابیده

خوردن حرف-نگا. حرف را خوردن

چانه زدن-پرگویی و اصرار برای تخفیف خواستن
رنگ و رو رفته-کهنه-فرسوده-کارکرده

بیخ گیس ماندن- بیخ ریش ماندن

بفهمی نفهمی-مختصر-کم-نامحسوس-تااندازه ای

زدن بر طبل بیعاری-خود را به بی دردی زدن

چشم و گوش کسی را باز کردن-کسی را با مسایل اجتماعی آشنا کردن

درد گرفتن دل از اسهال

اخلاق سگی(تندخویی بیش از اندازه، ناسازگاری با همه)

جل و پلاس-اثاثیه ی ناچیز و کم بها

زیرش زدن-زیر چیزی زدن

جود-یهودی-حهود

پکر شدن-کسل و عصبانی شدن

پنجه-انگشتان پنجگانه ی دست

چاک دادن-شکافتن-پاره کردن

خشک و خالی-مختصر و ناچیز

ابرو تابیدن-گره بر ابرو افکندن
تو سر کسی زدن بر کسب-منت گذاشتن-به رخ کسی کشیدن

تخمی-به درد نخور-بی مصرف

دور گرفتن-به چرخش افتادن-پشت سرهم سخن گرفتن

پای چیزی را خوردن-تاوان کاری را پس دادن

جاخالی کردن-خود را کنار کشیدن

ذِله آوردن-به ستوه آوردن-خسته و عاجز کردن

دست و پا توی هم رفتن-بی پول شدن-گرفتاری مالی پیدا کردن

داغان-از هم پاشیده-پریشان

جو گندم-جویی که به گندم شباهت دارد-یک در میان بودن دو چیز

ته تغاری-آخرین فرزند خانواده
دُم سیخ کردن-دُم سیخ شدن

پوشالی-بی ارزش- بی مصرف

 

آش پشت پا-آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند

زه زده-از میدان در رفته-وارفته-بی حال

انگشت به دهان(حیرت‌زده، سرگشته)
پابند شدن-دلبستگی پیدا کردن-به چیزی یا کسی گرفتار شدن

اِحلیل خوردن(فریب خوردن)

خانه نشین شدن-از کار بی کار شدن-معزول شدن

حجله خانه-اتاق شب زفاف
جان بر لب نهادن-به کاری خطرناک اقدام کردن-آماده ی مرگ شدن

تق و توق-سر و صدای کار یا حرکت

جنس-کالا-کالای قاچاق-مواد مخدر مانند هرویین-تریاک و مانند آن ها

حِکِه ای-مردم آزار-کرمکی-ناراحت

بابت-مورد-زمینه-موضوع

دست چین-گزیده-منتخب

زدن به هر دری-برای رسیدن به مقصود به هر جا و هر کسی متوسل شدن

به باد فحش یا کتک گرفتن-یک ریز فحش دادن یا کتک زدن

حیدری و نعمتی-گروه های دشمن هم

آبکی-بی‌ارزش-از روی بی‌علاقگی

 

آروغ بی‌جا زدن-نابه‌جا سخن‌گفتن-نسنجیده کاری کردن
 

دست و پا-توانایی-عُرضه

خال خالی-خالدار-دارای خال های بسیار

بی حال-فاقد نیروی لازم-بی حوصله-خسته

 
ریش و قیچی را دست کسی دادن-اختیار کاری را به دست کسی دادن
جا نماز-سجاده-فرش کوچکی که بر آن نماز می خوانند

جُنگ-کتابی که نوشته های گوناگون از نویسندگان گوناگون در آن باشد

دلبخواه-به اختیار-بدون رعایت رسم و قانون

رحمت به . . .-صد رحمت به-هنگام برتری دادن چیزی به کار می رود: رحمت به آب حمام

اجل‌برگشته-کسی که مرگ به‌سراغش آمده

بر ملا شدن-آشکار گشتن

جُنگ-کتابی که نوشته های گوناگون از نویسندگان گوناگون در آن باشد

زبر-خشن-غیر لطیف
جان کلام-اصل مطلب

چشم به دهان کسی دوختن-مطیع محض کسی بودن

خاله زنک-زن امل و دنیا ندیده-بی سواد و عامی-کسی که همواره درباره ی دیگران حرف می زند

بله بران-قول و قرارهای پیش از ازدواج در میان خانواده های عروس و داماد

جاده صلف کن-کسی که موانع را از سر راه بر می دارد-آلت دست

 

خواب نامه-کتابی که در آن تعبیر خواب ها نوشته شده است

 
حاضر کردن-از بر کردن-روان کردن

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

در هم و بر هم-آشفته-پریشان-آمیخته

بستن به ریش کسی-زنی را به مردی انداختن-با فریب کسی را به کاری واداشتن

چاپ زدن-چاپ کردن-دروغ گفتن

 

زدن به قدش-دست دادن به شیوه جاهلی که با صدا همراه است و هنگام رسیدن به توافق در انجام کاری گویند

چنگول چنگولی-مجعد-حلقه حلقه-پر چین و شکن

آسمان با زمین دوختن-داشتن کمال مهارت در تیراندازی

دَمکنی-پارچه ای کلفت که برای جلوگیری از بیرون رفت بخار و دم کشیدن برنج یا چای بر روی دیگ یا قوری می گذارند

بِبُری-بمیری ! چقدر حرف می زنی !

پاره شدن بند دل-بسیار ترسیدن

اوراق شدن-از هم پاشیدن-از کار افتادن

پای خود را کنار کشیدن-دخالت نکردن

پنجه بوکس-سلاحی سردئ به صورت حلقه های به هم پیوسته و دارای برآمدگی های برجسته

ترک بیلمز-آدم نادان

زیر پاکشی کردن-از زبان کسی حرف کشیدن-کسب اطلاع کردن

خیط کشیدن-خط کشیدن

افطاری-خوراکی که برای گشودن روزه می‌پزند

دست و پنجه نرم کردن-گلاویز شدن-جنگیدن

جنگ حیدری و نعمتی-جنگ میان دو تن یا دو دسته

 

 

پی نخود سیاه فرستادن کسی-کسی را از سر خود باز کردن
دست آویز-بهانه-مستمسک-عذر

دزد حاضر و بز حاضر-می توان همه چیز را دید و داوری کرد

از حال رفتن(بی‌حال شدن، غش کردن)

دهن کجی-ادا و شکلک به قصد مسخره کردن-بی اعتنایی

آفتاب چریدن-بی‌کار بودن-چیزی برای خوردن نداشتن

برخورد کردن به رگ غیرت کسی-ناگوار آمدن حرفی یا کاری-گران آمدن-احساس اهانت کردن

آسمان گرفتن-فراگرفته شدن آسمان با ابر یا مه

تقلا-دست و پا زدن-کوشش زیاد

خسته و مرده-درمانده-وامانده-قدرت از دست داده

بد عنق-کج خلق-بد اخلاق

از قدیم ندیم‌ها-از گذشته‌های دور
دُم دار-پر رو-وقیح-دریده

 

جز جگر زدن-نفرینی است به معنی به بلا گرفتار شدن-دل سوختن بر اثر اندوه و مصیبت

روغن حیوانی-روغنی که از جوشاندن و تصفیه ی کره به دست می آورند-روغن زرد

چشمه-نوع-قسم

 

دست کسی را توی حنا گذاشتن-کاری را به کسی تحمیل کردن

خدا داده-دیم کاری

جوی خون راه انداختن-کشتار بسیار کردن

چفت-چسیده-تنگ-زنجیر در

ترکیدن بغض- بغض کسی ترکیدن

آمدن(آغاز به کاری کردن)

جادو و جنبل-دعاهایی که برای قضای حاجات یا دفع بیماری و از این قبیل می خوانند
از ته دل(از سر صدق و صفا)

تیغ زن-کلاه بردار-گوش بر

رقصیدن به ساز کسی-تابع سلیقه و خواست کسی بودن-از خود اراده ای نداشتن و از دیگری تبعیت کردن
بزن بهادر-اهل دعوا و مرافعه-قلچماق-پر زور

ابرو کج کردن(خشم گرفتن)

از بر بودن(مطلبی را در حافظه داشتن)

از آن نمد کلاهی به کسی رسیدن(بهره بردن از چیزی، نصیب بردن)

این پهلو آن پهلو شدن(این دنده آن دنده شدن، غلتیدن از پهلویی به پهلوی دیگر)

خر کسی از پل گذشتن-گره کار باز شدن-از گرفتاری خلاص شدن

جنگ زرگری-دعوای دروغین-جنگ مصلحتی

دلپخت-پختن مغر چیزی

ذات نداشتن-ذات کسی خراب بودن

زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو

ژوری-هیئت داوران
روی پا بند نبودن-آرام و قرار نداشتن

 
دست و دل کسی به کار نرفتن-میل به کار نداشتن

جفتک پراندن-لگد زدن-بد رفتاری کردن-مخالفت کردن

آهنگ ریپ‌دار-آهنگی که یک ضرب آن کم باشد

رسوایی بالا آوردن-کاری مایه ی رسوایی و شرمساری کردن
خواب به خواب شدن-خواب از سر پریدن-بدخواب شدن
دو شکمه-آن که در بازی به جای دو نفر بازی می کند
در زدن-کوبیدن در خانه

زبان چرب و نرم داشتن-گفتار خوشایند و فریبنده داشتن

دسته اش را در کردن-تصفیه حساب کردن-جبران کردن کاری

خرس گنده-برای تحقیر به کسانی که اداهای خارج از سن خود در می آورند گفته می شود

اصل‌ کاری-مهم‌ترین چیز یا شخص

به گُه خوردن افتادن-با خفت از کرده ی خود پشیمان شدن

پخته-با تجربه-دنیا دیده
 

ذوق زده-بسیار خوش حال

در دهان افتادن چیزی-مشهور شدن چیزی-فاش شدن-رسوا شدن

دو لَتی-در دو لنگه ای

خاله ی خر عمه ی گاو-بسیار نفهم-از اصل و نسب نادان

انگشت روی چیزی گذاشتن-موضوعی را مورد توجه قرار دادن

چرکو-آدم کثیف

بی ریشه-بدون اصالت-نا اهل-نا نجیب
آفتاب‌رو-جایی که آفتاب بر آن بتابد

ژاندارم-مامور انتظامی عضو ژاندارمری

آبِ سیاه(نیمه کوری)

الف(قاچ خربزه و از این قبیل، بچه‌ی کوچک، سیخ، راست)

اشرفِ خر(حریصی که زیان کند، نه خود خورد و نه به دیگران خوراند)

در آمدن گند کاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

رمباندن-خراب کردن

ته کشیدن-تمام شدن-به آخر رسیدن

به ساز کسی رقصیدن-بازیچه ی کسی شدن-از کسی فرمان بردن

 

روی سگ کسی بالا آمدن-تندخویی کردن-ناسازگاری کردن

دست بالا کردن-پیش قدم شدن-آستین بالا زدن

جا رختی-چوب رختی-چیزی که رخت را به آن می آویزند

چرکمُرد-پر چرک و کثیف

رگ زدن-بریدن شریان برای کشتن کسی

آبدوغ خیاری(بی ارزش، بی اعتبار)
پرونده سازی-گردآوری سندهای دروغین برای متهم کردن کسی