“دیگر ویژگیهای مهم مشاور کارآمد
غیر از این دو نکته، سایر ویژگیها را بهقلم «باربارا دی آنجلیس»، بهنقل از کتاب «از باربارا بپرسید» بخوانید:
اطمینان حاصل کنید که رابطهی شما و مشاور یا رواندرمانگرتان به قدر کافی گرم و محبتآمیز است تا با احساس امنیت تمام بتوانید درمان شوید….
اطمینان حاصل کنید که مشاور یا روان درمانگر شما در گذشته، خود از مشاوره و رواندرمانی بهرهمند شده است و التیامی را که شما بهدنبال آن هستید، خود نیز پیشتر در برخی جنبههای روحیاش بهدست آورده است….
اطمینان حاصل کنید مشاور و روان درمانگر شما، هم بر کشف منبع و منشأ الگوهای رفتاری و احساسیِ ناخواستهی شما تمرکز کرده است و هم راهها و روشهایی عملی و ملموس و قابلاجرا به شما ارائه میدهد… هر مشاور و رواندرمانگرِ خوب به شما تکلیف و تمرینهایی خواهد داد تا بتوانید در عمل، میزان تحول و پیشرفت درونی خود را در زندگی بسنجنید.
بسیار مهم است که از همان اولین جلسه حضور در مقابل مشاور و روان درمانگر، تغییرات و پیشرفتهایی را مشاهده کنید و استفادههای عملی چشمگیری ببرید. مضحک و احمقانه است که باور داشته باشیم باید دهبیست جلسه صبر کنیم تا بهتدریج شاهد تغییر و پیشرفت زندگی خود باشیم.”
“پس از شروع جلسات به چه نکاتی توجه کنم؟
پیش از هر چیز لازم است تلاش کنید مسئله و مشکلتان را بشناسید تا بتوانید آن را بهخوبی به مشاور منتقل کنید. برای تحقق این هدف میتوانید از خودِ مشاور کمک بگیرید. اطلاعات لازم را از مشاور پنهان نکنید. اگر نگران قضاوت او هستید، بهصراحت بگویید: «مطلبی در نظر دارم که فکر میکنم اگر گفته شود، ممکن است مفید باشد، اما نگران واکنش شما هستم. هیچ دوست ندارم از طرف شما سرزنش یا تحقیر و مسخره شوم. متأسفانه این نگرانی مانع ابراز وجود من و باعث روراستنبودنم با شما شده است. لطفا کمکم کنید تا بر این مشکل غلبه کنم.»
مشاور باید کسی باشد که در مقایسه با سایرین، بیش از همه به او اعتماد داشته باشید. اگر اینطور نباشد، دارید نادانسته و ناخواسته عرصهی سوءاستفاده از خودتان را برای دیگران باز میکنید.
نکتهی مهم دیگر، این است که مشاور حداکثر میتواند به شما پیشنهاد دهد، نه فرمان. پیشنهاد یا قضاوت مشاور، وحی منزل نیست و بهسادگی میتوانید آن را نپذیرید. همچنین، وقتی آن را ناپذیرفتنی و ناشدنی میبینید، حق دارید این نکته را به او گوشزد کنید. هرگز چنین چیزی را ناگفته نگذارید، چون شما از زمان، انرژی و سرمایهی اقتصادی خود مایه گذاشتهاید. دریافت راهنماییِ موثق و معقول حق شماست. در ضمن، وظیفهی مشاور است که به شما بیاموزد یا لااقل کمک کند خودتان مسئلهی خودتان را حل کنید. چنین چیزی محقق نمیشود، مگر اینکه بین شما و مشاور، در مسیر حل مسئله، رابطهای دوستانه شکل بگیرد.”
“اگر از مشاوره روانشناسی نتیجه نگرفتم، چه کنم؟
پیش از هر چیز به خود مشاور مراجعه کنید. به او بگویید که همفکری مشترکتان به نتیجهی مطلوب منجر نشده است. اگر به او نگویید که کمکش بیفایده بوده، چه بسا فکر کند به شما خدمت کرده است و در مشاوره با دیگر مراجعان نیز به اشتباهات خود ادامه دهد.
اگر مشخص شد که مشاور یا شما هیچکدام کوتاهی نکردهاید، قدم دیگر آن است که او شما را به مشاوری قویتر از خود ارجاع دهد. او بیش از شما همکاران تراز اول خود را میشناسد. میتوانید از او بخواهید به همکارش نامهای بنویسد و در آن، مشکل شما، روند مشاوره و نتیجهی آن را گزارش دهد. اگر چنین شود، به احتمال بسیار زیاد، شما با انسانی بیاندازه فروتن و خیرخواه مشاوره کردهاید، زیرا پذیرفتن اشتباه و مسئولیت شکست، کار هرکسی نیست!
ضمن این کار، انگیزهی خود را از مراجعه به مشاور، مجددا واکاوی و سپس دربارهی مسئلهی موردنظر خود مطالعه کنید. اگر کمی مطلع باشید، میتوانید صحبتهای مشاور جدید را بهتر درک کنید. اصلا از خود او چند منبع علمی معتبر بخواهید تا درعوضِ آگاهی از نکات و رهنمودهای اصیل، در دام سایتهای عمومی اسیر نشوید، سایتهایی که صرفا برای افزایش بازدید از هر دری سخنی میگویند.”
“معیارهای انتخاب بهترین روانشناس
برای آنکه بتوانید یک درمانگر خوب و حرفهای را از درمانگر غیرحرفهای تشخیص دهید شناخت ویژگی های زیر کمک بسیاری به شما خواهند کرد. در ادامه به مهمترین ویژگیهای درمانگر خوب اشاره کردهایم:
1- شنونده فعال
یک درمانگر حرفهای درمانگری است که میتواند صبورانه به حرفهای شما گوش دهد. اما فقط گوش کردن احساسات مراجع را بهبود نمیبخشد؛ بلکه درمانگر متخصص باید شنوندهای فعال باشد. یعنی توسط زبان بدن، ارتباط چشمی مناسب و واکنشهای به موقع؛ به شما درک و توجهاش را نشان دهد. شنونده فعال بودن در درمان به خصوص در جلسات ابتدایی بسیار اهمیت دارد؛ چرا که اگر درمانگر درست به حرفهای مراجع گوش ندهد نمیتواند به تشخیص درستی در مورد مشکل او برسد و به این ترتیب درمان نیز در مسیر درستی قرار نخواهد گرفت.
2- همدلی و ارتباط مؤثر
برقراری ارتباط درمانی مناسب یکی از اصول اساسی درمانگری است. در حقیقت تا زمانی که ارتباط شکل نگیرد عملاً درمان نیز اتفاق نمیافتد. در یک ارتباط مؤثر درمانگر باید بتواند رویکرد همدلانهای با مراجع خود داشته باشد. یعنی مشکلات او را بشناسد و تلاش کند مراجع خود را درک کند. البته توجه داشته باشید که رابطه درمانی یک رابطه حرفهای است و از لحاظ قانونی و اخلاقی درمانگر حق ندارد که ارتباط شخصی و خارج از فضای درمان با شما برقرار کند.
3- عدم قضاوت
درمانگر حرفهای هرگز مراجع خود را به خاطر اعمالش قضاوت نمیکند. او به عنوان یک فرد بیطرف تنها وظیفه دارد که در درمان اختلالات، بهبود اوضاع و شرایط روانی و خانوادگی به شما کمک کند.”
“اگر به راهحلهای مشاور اعتقاد نداشتم، چه کنم؟
یکی از معضلات فراگیر، این است که مراجعهکننده به هر دلیلی به راهحل مشاور اعتقاد ندارد یا نمیتواند آن را انجام دهد. این نکته ممکن است نشانهای باشد که مشاور بهقدر لازم شما و مسئلهتان را نشناخته یا برایتان وقت نگذاشته است. در این شرایط، پیش از اجرای راهحلها و رهنمودهای مشاور، با صراحت و قاطعیت، موضع خود را اعلام کنید. هدف مشاور باید کمک به شما باشد. اگر پیشنهاد او غیرکاربردی یا ناکارآمد بهنظر میرسد، وظیفهی اوست که دربارهی این مسئله، حساس باشد. شما به مشاور پول نمیدهید که انتظارات او را برآورده کنید؛ اوست که از شما پول میگیرد تا به شما در حل مشکلتان کمک کند.”
“روانشناسانی که در روان درمانی و سایر اشکال درمان روانشناختی تخصص دارند، افراد حرفه ای هستند که بسیار آموزش دیده هستند و در حوزه های رفتار انسان، ارزیابی سلامت روان، تشخیص و درمان و تغییر رفتار مهارت دارند. روانشناسان با بیماران کار میکنند تا احساسات و نگرشهایشان را تغییر دهند و به آنها کمک کنند تا سالمتر شوند و الگوهای رفتاری موثرتری داشته باشند.
روانشناسان از شیوه هایی استفاده میکنند که از لحاظ علمی معتبر هستند تا به افراد کمک کنند تا افکار، احساسات و رفتارهایشان را تغییر دهند. رفتاردرمانی، یک تلاش مشارکتی بین فرد و روانشناس است. رفتاردرمانی محیط پشتیبانی را فراهم میکند تا در مورد نگرانیها و احساسات به طور آشکار و محرمانه صحبت شود. روانشناسان حفظ کردن رازداری شما را بسیار مهم می پندارند و به پرسشهای شما در خصوص آن شرایط نادر پاسخ می دهند، زمانی که اطلاعات محرمانه باید به اشتراک گذاشته شوند.
هنگام انتخاب کردن، چه چیزی در نظر گرفته می شود
روانشناسان و مراجعه کنندگان با یکدیگر کار می کنند. تناسب درست بین آنها اهمیت دارد. اکثر روانشناسان توافق دارند زمانی که صلاحیت روانشناس مشخص می شود، عامل مهم در تعیین کار کردن یا نکردن با یک روانشناس مخصوص، سطح راحت بودن شما با آن روانشناس است. اینکه شما با روانشناس خود تناسب خوب داشته باشید، اهمیت زیادی دارد. روانشناسی را انتخاب کنید که با او احساس راحتی می کنید.”
“آیا اشکالی دارد برای مشاوره روانشناسی به شهر دیگری بروم؟
آیا اشکالی دارد برای مشاوره به شهر دیگری بروم؟
نه، چه اشکالی دارد؟ اما قبلازآن به این مسائل فکر کنید:
آیا واقعا چارهای ندارم جز اینکه به مشاوری در شهر دیگر مراجعه کنم؟ یعنی نمیتوانم در شهر خودم مشاوری پیدا کنم که بتواند یاریام کند؟
در این صورت آیا بهاندازهی کافی و بهشکل درست جستوجو کردهام؟
اگر برای مشاوره به جلسات متعدد نیاز باشد، آیا میتوانم مثلا هر هفته به شهر موردنظر سفر کنم؟
آیا دوری راه و هزینه و زمان رفتوبرگشت را در نظر گرفتهام؟
و…”
“چه چیزی مرا به مشاوره روانشناسی ترغیب کرده است؟
پیش از هر چیز باید به این سؤال پاسخ دهید.
پاسخ این پرسش ممکن است مسیر مشاوره را تغییر دهد:
آیا فکر میکنم مشاور میتواند معجزه کند؟
آیا فکر میکنم با مراجعه به مشاور میتوانم تمام مشکلاتم را ساده و زود حل کنم؟
آیا فکر میکنم امروزه مراجعه به مشاور یکی از نشانههای فرهیختگی و نزاکت است؟
آیا میخواهم صرفا با یکی درددل کنم؟
آیا میخواهم با مراجعه به مشاور، دهان اطرافیانم را ببندم تا دیگر به من پیله نکنند؟
آیا واقعا از مسئلهای که برایم پیش آمده، آزرده و پریشان شدهام؟ اگر بله، آیا واقعا حاضرم برای برای بهبود وضع فعلی خود تلاش کنم؟
آیا حاضرم برای حل مشکلات خود، مسئولیتپذیری و آگاهی بیشتری بهدست بیاورم؟
آیا شجاعتِ تصمیمگیری و رویارویی با ترسهای خودم را دارم یا اینکه بدون میل به دانستن واقعیت، تنها میخواهم از مشاور برای پاککردن صورتمسئله تأیید بگیرم؟
و….
اگر انگیزه و انتظارات خود را نشناسید، به احتمال بسیار زیاد جلسات مشاوره بینتیجه خواهد بود؛ حتی ممکن است نتیجه معکوس بگیرید.”
مراکز مشاوره خانواده |