جرایم در فضای مجازی-پایان نامه جرم در فضای مجازی

دیدگاه عمومی و عملی در مورد جرایم رایانه­ای در دهه 1980 به گونه­ای بنیادین تغییر یافت، مشخص گردید که جرم رایانه­ای محدود به جرایم اقتصادی نبوده و سایر زمینه­ها را هم که جنبه­ی اقتصادی ندارد مثل دستکاری رایانه بیمارستان یا تعدی نسبت به حریم خصوصی زندگی دیگری را نیز در بر می­گیرد. در اواخر این دهه و با پیشرفت سریع تکنولوژی اطلاعات، بیشتر نظرها در زمینه­ی جرایم رایانه­ای به انتقال غیر قانونی سرمایه­ها با استفاده از ابزار الکترونیکی مانند سامانه­های خود پرداز، ویروس­های رایانه­ای و کرم­های رایانه­ای و نفوذ یابندگان و همچنین جعل اسناد با استفاده از رایانه معطوف شده بود. خطر خراب کاری خصوصاً در سال 1989 آشکار شد، زمانی که در تحقیقات جنایی در جمهوری فدرال آلمان خرابکاری (نفوذ یابندگانی) آلمانی شناسایی شدند که با استفاده از شبکه­های اطلاعاتی بین المللی داده_­­ها توانسته بودند به اطلاعات خارجی محرمانه آمریکا انگلستان و چند کشور دیگر دست یافته و این اطلاعات را به سرویس امنیتی روسیه بفروشند (باستانی، برومند، 1383)
تقریباً در همان اوان خطر ویروس­ها و کرم­های رایانه­ای آشکار شد زمانی که کرم اینترنتی که توسط یکی دانشجوی آمریکایی ساخته شده بود در طی چندین روز نزدیک به 6000 سیستم رایانه­ای متصل به شبکه جهانی اینترنت را مختل نمود.
در دهه 90 میلادی همزمان با رشد سریع تکنولوژی رایانه و فراگیر شدن شبکه جهانی اینترنت جرایم رایانه­ای شکل و ابعاد جدیدی به خود گرفته است در این دهه علاوه بر جرایم شناسایی شده می­توان به جرایم جدیدی از قبیل قاچاق کلمات رمز در اینترنت جرایم در محیط مجازی یا جرایم سایبری، جرایم مولتی مدیا (چند رسانه­ای) اشاره نمود فعالیت­­های فراملی مجرمانه در خصوص جرایم رایانه­ای و اینترنتی امروزه ابعاد جدیدتری یافته و روز به روز به گستردگی آن افزوده می­گردد. به طوری که برخی از مؤسسات و سازمان­های بین المللی در این زمینه اقداماتی نمودند که ذیلاً به آنها اشاره می­شود.
تصویب موافقتنامه جرایم رایانه­ای در سال 1986 – 1985 توسط شورای اروپا که نتیجه تلاش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی اروپا (OECD) کمیته تخصص شورای اروپا، سازمان ملل و انجمن حقوق جزاء (AIDP) می­باشد که هر یک از سازمان­های مذکور گام­های بلندی برای تدوین قوانین مرتبط به جرایم رایانه­ای بردشاته و تقسیم بندی­های در ارتباط با این گونه جرایم پیشنهادی نموده­اند.
در سال 1989 کمیته تخصص شورای اروپا در خصوص جرایم رایانه­ای پس از بررسی نظریه­های ارائه شده توسط سازمان همکاری و توسعه اقتصادی اروپا (OECD) و نیز بررسی­های حقوقی دو فهرست تحت عنوان فهرست حداقل یا اجباری و فهرست اختیاری برای تدوین و یکنواخت نمودن سیاست جنایی مربوط به جرم رایانه­ای به شورای اروپا پیشنهاد نمود که مورد تصویب واقع شد در سال 1994 انجمن بین­المللی حقوق جزا (AIDP) در نشست خود یک­سری اعمال و افعال را به عنوان جرایم مستقل رایانه­ای تدوین نمود تا این که بالاخره شورای اروپا در 23 نوامبر سال 2001 میلادی مبادرت به وضع موافقتنامه جرایم رایانه­ای نمود که بدون شک نتیجه سال­ها تلاش مستر آن شورا و سازمان­های مختلف بین­المللی بوده است. لازم به ذکر که این موافقتنامه در چهار فصلی و چهل و هشت گفتار تصویب شده است1.
در هر یک از کشورها به تناسب ورود این تکنولوژی جرایم مربوط به فضای مجازی در آنها شیوع پیدا نمود.
در خصوص تاریخ وقوع جرایم در فضای مجازی نمی­توان وقوع آن را به سال 1341 که رایانه وارد ایران شد همزمان دانست. کاربرد رایانه در سال­های اولیه بسیار محدود بوده و در دهه 50 و 60 کم کم بر
 
تعداد رایانه­های موجود در ایران و همچنین وسعه برنامه­های افزوده شد به دلیل عدم وجود قانون مدرن و آمار دقیق از جرایم و سوء استفاده از رایانه نمی­توان تاریخچه­ای مشخص بیان نمود.لیکن در اواخر دهه 1360 مواردی از تخلفات رایانه­ای به صورت کپی و تکثیر غیر مجاز نرم افزارها نمود پیدا کرده است که تا اواسط دهه 70 نیز اکثر تخلفات رایانه­ای به صورت عدم ایفای تعهد توسط شرکت­های طرف قرار داد بود که خود نیز ممکن است ناشی از سوءنیت و قصور متعهد و یا عدم تبیین دقیق موضوع تعهد و قرارداد باشد.
بر اساس اطلاعات موجود اولین جرم اینترنتی در ایران در تاریخ 26 خرداد 1378 به وقوع پیوسته یک کارگر چاپخانه و یک دانشجوی کامپیوتر در کرمان اقدام به جعل چک­های تضمینی مسافرتی کردند و چون تمایز و تفاوت چندانی بین جرم اینترنتی و جرم کامپیوتری وجود ندارد عمل آنها جرم اینترنتی محسوب می­گردد1 .
که با توجه به گسترش رایانه و تکنولوژی اطلاعات در ایران گروه­های هکر موسوم به گروه مش قاسم و .. بوجود آمدند و جرم­های نظیر جعل اسکناس، اسناد و بلیط­های شرکت­های تعاونی اتوبوسرانی، جعل اسناد دولتی  از قبل گواهینامه، کارت پایان خدمت، مدرک تحصیلی و جعل چک­های مسافرتی بخشی از این جرایم می­باشد.
با توجه به گسترش رایانه و تکنولوژی اطلاعات در ایران با گسترش تخلفات مرتبط با کپی و تکثیر غیر مجاز نرم افزارها و برنامه­های رایانه­ای سرانجام پس از سال­ها بحث و بررسی قانون « حمایت از پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه­ای» در دی ماه 1379 تصویب شد. که آیین نامه اول آن نیز در 70 ماده تهیه و در اواخر سال 1380 جهت بررسی و تصویب به هیأت وزیران ارسال شد. از طرف دیگر با شیوع و وقوع جرایم مرتبط با رایانه و شبکه جهانی (اینترنت) مقامات قضایی و انتظامی اقداماتی در رابطه با بررسی مبارزه و پیشگیری از جرایم رایانه­ای و آموزش نیروی متخصص در این زمینه به عمل آورند با این وجود بنظر برخی دیگر مواردی از جرایم رایانه­ی در دهه 60 به عنوان اولین جرایم رایانه­ای در این قسم مورد شناسایی واقع شدند یکی از این جرایم که در دادگستری رسیدگی شد و منجر به صدور حکم محکومیت علیه متهم شد. جرم نسخه برداری غیر مجاز بوده که به موجب دادنامه مورخه 3/4/1372 شعبه 65 دادگاه کیفری 2 تهران در خصوص شکایت یک شرکت نرم افزار رایانه­ای مبادرت به صدور رأی می­نمایند که پس از احراز وقوع بزه به استناد بند 11 ماده 23 قانون حمایت از حقوق مؤلفان و
مصنفان و هنرمندان مصوب 1348 متهم را به تحمل مجازات محکوم و حکم به جلوگیری از عرضه نرم­افرارهایی که به طور غیر مجاز تکثیر شده­اند صادر می­نماید1.
1 – بابازاده. قاسم – خبرنامه انفرماتیک، ش 81، سال 1381
1-WWW.hamshaharionline.ir/dtails/10675
1 – شیرزاد نیک ابادی، کارمان(1383) بررسی جرایم رایانه­ای در حقوق کیفری ایران و حقوق بین الملل پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:
بررسی تحلیل تکوین جرم در فضای مجازی با تأکید بر قوانین کیفری ایران